In de jaren ’90 is een uniforme rij iepen (Ulmus ‘Lobel’) geplant langs een lange weg in het buitengebied van Almere. De laatste jaren vallen er regelmatig iepen om, soms zelfs zonder dat er sprake is van storm. Groenadvies Amsterdam onderzocht de oorzaak hiervan en de toekomstprognose voor de resterende bomen.

Onderzoek stabiliteit iepen
In het kort
Fase 1
Als eerste stap zijn de bomen visueel geïnspecteerd. Hierbij zijn de conditie van de bomen, eventuele beschadigingen en de kwaliteit van de stamvoeten beoordeeld. Een over razende storm bevestigde de bevindingen bij deze inspectie: ‘uitgestelde onverenigbaarheid’ werd aangetoond als oorzaak. Zeer kort samengevat is dit een fout bij het telen van bomen die pas jaren later tot uiting komt. Dit probleem is nog niet zo lang bekend.
Bij bijna tweederde van de onderzochte iepen bleek de stamvoet van afwijkende of twijfelachtige kwaliteit. Voor de veiligheid van weggebruikers is het niet verantwoord deze bomen te behouden.
Fase 2
Om een toekomstprognose te kunnen geven voor de ruime 1/3 aan veilig ogende bomen, hebben wij een steekproef van veertien iepen nader onderzocht. Bij elk van deze bomen is een trekproef uitgevoerd om de windvastheid te meten. Na deze ‘stormsimulatie’ is een proefsleuf gegraven om te onderzoeken of de wortels wel goed in de bodem kunnen groeien. Hierna zijn de veertien bomen gekapt en de wortelkluiten opgegraven en doormidden gezaagd.
Bij de trekproeven bleken dertien van de veertien bomen onvoldoende windvast om een zware storm te weerstaan. Aan de bodem ligt dit niet: de wortels kunnen er goed in groeien. Het probleem zit dus in de boom zelf. Dit bleek ook na het doorzagen van de wortelkluiten: alleen de enige stormvaste boom had een gezonde wortelkluit. De overige dertien bevatten afstervende en rottende delen en wortels die sterk lijken, maar gemakkelijk afscheuren.
Conclusie
Bijna tweederde van de onderzochte iepen kwam niet door de visuele keuring en moet omwille van de veiligheid worden gekapt. Van de eenderde gezond ogende bomen bleek slechts één op de veertien daadwerkelijk toekomstbestendig. Dit is een speld in een hooiberg. Daarom adviseerden wij de bomen te vervangen. Geen mooi resultaat, omdat de bomen een fraaie laan vormen.
Om de gemeente te ondersteunen, hebben wij deze ongemakkelijke boodschap tijdens een informatieavond aan de omwonenden gepresenteerd en onderbouwd.
Dit onderzoek vormt nóg een reden om te zorgen voor diversiteit in de boomsoortenkeuze. Niet alleen voor de natuur en vanwege klimaatverandering, maar ook om te voorkomen dat we later wéér verrast worden door een probleem dat we nu nog niet kennen.