De bloedingsziekte bij kastanjes lijkt nu, na een aanvankelijk razendsnelle uitbreiding, te stabiliseren. Wel nemen de risico’s voor de omgeving steeds meer toe. Zie ziekten en plagen.
Groenadvies Amsterdam adviseert alle kastanjes die door de kastanjebloedingsziekte zijn aangetast, te plaatsen in de hoogste zorgplichtkeuringsfrequentie en ze dus jaarlijks te keuren.
Er is namelijk in toenemende mate sprake van onveilige situaties. Bij de wat oudere aantastingen blijkt het hout achter de bloedingsvlekken uit te drogen en bros te worden. Er ontstaan brede, wigvormige banen die tot in de kern kunnen doorlopen. Het beeld komt overeen met dat van door watermerkziekte aangetaste wilgen. Bij omvangrijke aantastingen kunnen takken en stammen breukgevaarlijk worden. Daarnaast blijken de laatste jaren steeds meer secundaire aantastingen op het bros geworden hout voor te komen. Het gaat dan vooral om (half-)parasitaire schimmels zoals honingzwam (Armillaria) en oesterzwam (Pleurotus ostreatus) maar ook andere schimmels als fluweelpootje (Flammulina velutipes) worden af en toe aangetroffen. Het voorkomen van dergelijke schimmels vergroot het breukrisico aanzienlijk! Groenadvies Amsterdam helpt u bij het bepalen van de mate van onveiligheid en zodoende bij het bepalen van het moment waarop u (delen van) bomen moet verwijderen.
N.B. Ons advies is in deze een handreiking aan de beheerder, op basis van onze uitgebreide ervaring met deze aantasting. Iedere eigenaar/beheerder blijft zelf verantwoordelijk voor de veiligheid van zijn of haar bomen.
Hieronder ziet u enkele voorbeeldfoto’s van stammen en takken die wij onveilig achten.
Foto 1 en 2. Kans op stambreuk: Het hout van de stam is gedeeltelijk verdroogd en bros geworden. Mede door de ongelijke spanning die ontstaat, in verhouding tot het nog levende deel van het stamhout, kan de stam breken, vooral als blad tot ontwikkeling komt en de kroon weer veel wind vangt zoals op foto 2.
Foto 3: Op ernstig door de kastanjebloedingsziekte aangetaste kastanjes, zien we de laatste paar jaar steeds meer secundaire aantastingen opduiken. Het gaat daarbij met name om oesterzwam (Pleurotus ostreatus) en honingzwam (Armillaria sp.). De ervaring leert dat bomen met dergelijke (half-)parasitaire schimmels zeer snel breukgevaarlijk worden. Ziet u kastanjes die zijn aangetast door één van deze schimmels, dan is de kans op een onveilige situatie groot.
Zware aangetaste takken breken erg gemakkelijk omdat de zwaartekracht en de windkracht hier samenwerken. Zie foto’s 4 en 5.
Foto 4
Foto 5 Op dit verse zaagvlak zijn al radiale krimpscheuren te zien. Het hout was al verdroogd en dus bros voordat de tak werd afgezaagd.
Foto 6 en 7: De aangetaste tak bleek na doorzagen ernstig verzwakt.
Foto 8 en 9: Achter dode of afgevallen bast blijkt de stam grotendeels aangetast.
WAT TE DOEN?
Op de website van de werkgroep Aesculaap wordt een advies gegeven met betrekking tot de omgang met aangetaste kastanjes. Dit advies is hier deels overgenomen en door Groenadvies Amsterdam aangevuld:
• Licht en matig aangetaste bomen kunt u het beste laten staan. Zieke bomen hoeven niet direct te worden gerooid. • Dode of ernstig zieke kastanjebomen die een gevaar opleveren voor de omgeving, moeten worden verwijderd. • Nieuwe aanplant kan snel ziek worden. Daarom is het raadzaam om voorlopig geen paardenkastanjes aan te planten. • Verplanten van paardenkastanjes - ziek of gezond - wordt ontraden.
In het verleden zijn maatregelen over het ontsmetten van gereedschappen en het verbranden van snoeihout voorgesteld. Inmiddels is bekend dat de bacterie overal, dus op zowel zieke als niet aangetaste kastanjes, aanwezig is. Dergelijke maatregelen zijn dan niet effectief. Helaas resteert nog onzekerheid: Op veel stammen zien we symptomen waarvan de eventuele risico’s nog niet bekend zijn. Zo komen veel getordeerde stammen voor en op de stamribben sterft de bast dan in banen af. Aan weerszijden van deze stroken is vaak goede hergroei door callusweefsel zichtbaar. (Zie foto 10) In enkele gevallen zelfs zodanig dat herstel mogelijk lijkt. Het is ook niet zeker dat deze verschijnselen het gevolg zijn van de bloedingsziekte. In enkele gevallen zijn namelijk geen recente (dus wel oude) aantastingen waargenomen. Het is duidelijk; verder onderzoek is broodnodig.
Foto 10 Herstel?
Bastscheuren zijn bij veel boomsoorten waaronder kastanjes, niet ongebruikelijk. Dit is meestal geen reden voor paniek. Vaak gaat het om “normale” groeischeuren. Maar is bij Kastanjes het beeld ongebruikelijk ernstig, en valt de bast in platen van de stam dan is de breukvastheid zeer waarschijnlijk, foto 11, en vast en zeker, foto 12, onvoldoende.
Foto 11: onveilig?
Foto 12
Bij deze kastanje (foto 13) die door de bloedingsziekte was aangetast, werd het breukgevaar te laat herkend!
